Πέμπτη 8 Μαΐου 2014

Η ψυχή τού ανθρώπου στο σοσιαλισμό – Απ. 1

Ο Όσκαρ Ουάιλντ
[ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ:]

Το βασικό πλεονέκτημα που θα προκύψει από την επικράτηση του Σοσιαλισμού είναι, αναμφίβολα, ότι θα μας απαλλάξει από τη θλιβερή υποχρέωση να ζούμε για τους άλλους, πράγμα που με τις παρούσες συνθήκες είναι εξαιρετικά πιεστικό σχεδόν για όλους μας. Ουσιαστικά, ελάχιστες πιθανότητες υπάρχουν να ξεφύγει κανείς από την πίεση αυτή. […]
   
[ΟΙ ΒΛΑΠΤΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΥ:]
 
[…] Στην πλειονότητά τους, οι άνθρωποι σπαταλούν τη ζωή τους σε ένα νοσηρό και υπερβάλλοντα αλτρουισμό – στην πραγματικότητα, αναγκάζονται να το κάνουν, με αποτέλεσμα να φθείρουν τον εαυτό τους. Ανακαλύπτουν ότι είναι περικυκλωμένοι από φρικαλέα φτώχεια, φρικαλέα ασχήμια, φρικαλέα πείνα. Είναι αναπόφευκτο, λοιπόν, όλα αυτά να τους συγκινούν έντονα. Τα συναισθήματα των ανθρώπων διεγείρονται ταχύτερα από το πνεύμα τους. […] Κατά συνέπεια, οι άνθρωποι –με αξιοθαύμαστες αλλά λανθασμένες ως προς την κατεύθυνσή τους προθέσεις– θέτουν ως στόχο τους, με μεγάλη σοβαρότητα κι έντονη συναισθηματική φόρτιση, να διορθώσουν τις αχρειότητες που βλέπουν γύρω τους. Τα αντίδοτα όμως στα οποία προσφεύγουν, δε θεραπεύουν την ασθένεια: απλώς, την παρατείνουν. Μάλιστα, τα αντίδοτά τους αποτελούν μέρος της ασθένειας.
   
Προσπαθούν, λόχου χάρη, να λύσουν το πρόβλημα της φτώχειας κρατώντας τον φτωχό στη ζωή ή, όπως κάνουν άλλοι, περισσότερο προοδευτικοί, προσφέροντάς του ψυχαγωγία.
   
Αυτά όμως δε λύνουν το πρόβλημα· οξύνουν απλώς αυτή τη δύσκολη κατάσταση. Ο σωστός στόχος είναι να προσπαθήσει κανείς να ξαναφτιάξει την κοινωνία πάνω σε μια τέτοια βάση, ώστε η φτώχεια να ‘ναι αδύνατη. Κι οι αλτρουιστικές αρετές στην πραγματικότητα παρεμποδίζουν την επίτευξη αυτού του στόχου. […] Και τελικά βλέπουμε ανθρώπους που έχουν πραγματικά μελετήσει το πρόβλημα και γνωρίζουν τη ζωή να εμφανίζονται στο προσκήνιο και να ικετεύουν την κοινότητα να περιορίσει τις αλτρουιστικές παρορμήσεις της για ελεημοσύνη, αγαθοεργίες και τα συναφή. Το κάνουν επειδή υποστηρίζουν ότι μια τέτοια ελεημοσύνη υποβαθμίζει και υποσκάπτει τα ήθη. Έχουν απόλυτο δίκιο. Η ελεημοσύνη είναι η πηγή πλήθους αμαρτιών. 
   
[ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ  ΣΤΟΝ ΥΓΙΗ ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟ:]
    
Πρέπει ακόμη να λεχθεί και τούτο: είναι ανήθικο να χρησιμοποιούμε την ατομική ιδιοκτησία για να απαλύνουμε τα τρομερά αίσχη που προκύπτουν από το καθεστώς της ατομικής ιδιοκτησίας. Είναι ταυτόχρονα ανήθικο και άδικο.
     
[…] Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος ο Σοσιαλισμός θα ‘χει αξία απλώς και μόνο επειδή θα οδηγήσει στον ατομικισμό.
      
Ο Σοσιαλισμός, ο Κομμουνισμός, ή όπως αλλιώς θελήσουμε να τον αποκαλέσουμε, μετατρέποντας την ατομική ιδιοκτησία σε δημόσιο πλούτο κι αντικαθιστώντας τον ανταγωνισμό με τη συνεργασία, θα αποκαταστήσει την κοινωνία στη σωστή της κατάσταση, ως έναν εντελώς υγιή οργανισμό, και θα εξασφαλίσει την υλική ευημερία του κάθε μέλους της κοινότητας. Θα δώσει πραγματικά στη ζωή τη σωστή της βάση και τον σωστό της περίγυρο. Αλλά, για να αναπτυχθεί η ζωή ως τον υψηλότερο βαθμό τελειότητάς της, χρειάζεται κάτι περισσότερο. Αυτό που χρειάζεται είναι ο Ατομικισμός. Αν ο Σοσιαλισμός είναι απολυταρχικός, αν υπάρχουν κυβερνήσεις εξοπλισμένες με οικονομική δύναμη, όπως είναι τώρα με πολιτική δύναμη, αν με δυο λόγια έχουμε βιομηχανικές τυραννίες, τότε αυτή η νέα κατάσταση του ανθρώπου θα είναι χειρότερη από την προηγούμενη. Τώρα, ως συνέπεια της ύπαρξης της ατομικής ιδιοκτησίας, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τον Ατομικισμό τους ως έναν ορισμένο, πολύ περιορισμένο βαθμό. Οι άνθρωποι αυτοί είτε δεν έχουν ανάγκη να δουλέψουν για να ζήσουν, είτε μπόρεσαν να διαλέξουν τον τομέα δραστηριότητας που τους ταιριάζει πραγματικά και τους προσφέρει ευχαρίστηση. Αυτοί είναι οι ποιητές, οι φιλόσοφοι, οι άνθρωποι της επιστήμης, οι άνθρωποι του πολιτισμού – με μια λέξη, είναι οι πραγματικοί άνθρωποι, όσοι έχουν συνειδητοποιήσει τον εαυτό τους και μέσα από τους οποίους η ανθρωπότητα αποκτά μια επιμέρους συνειδητοποίηση. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που δεν έχουν ατομική περιουσία και που ζουν πάντα στα όρια της πραγματικής πείνας, υποχρεωμένοι να δουλεύουν σαν κτήνη, κάνοντας δουλειές που δεν τις αγαπούν καθόλου και στις οποίες οδηγούνται εξαιτίας της αυθαίρετης, παράλογης, εξαθλιωτικής τυραννίας της ένδειας. Αυτοί είναι οι φτωχοί. […] Από τη συλλογική προσπάθειά τους η ανθρωπότητα κερδίζει πολλά σε υλική ευημερία. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα μόνο το υλικό κέρδος, ενώ ο άνθρωπος που είναι φτωχός παραμένει από μόνος του εντελώς ασήμαντος. Είναι απλώς ένα απειροελάχιστο άτομο μιας δύναμης που, αντί να τον σέβεται, τον συντρίβει· μάλιστα, προτιμά να τον συντρίβει, μια που έτσι θα είναι περισσότερο πειθήνιος. 
    
Φυσικά, πρέπει να λεχθεί ότι ο Ατομικισμός που πηγάζει από τις συνθήκες της ατομικής ιδιοκτησίας δεν είναι πάντα, ούτε καν κατά κανόνα, θαυμαστός ή ωραίος κι ότι οι φτωχοί, ακόμη κι αν δεν έχουν καμιά καλλιέργεια ή χάρη, εξακολουθούν να ‘χουν αρκετές αρετές. Κι οι δυο αυτές απόψεις είναι απόλυτα αληθινές. Η κατοχή ατομικής περιουσίας συχνά αποχαλινώνει ηθικά τον άνθρωπο, κι αυτός είναι φυσικά ένας από τους λόγους για τους οποίους ο Σοσιαλισμός θέλει να απαλλαγεί από αυτόν τον θεσμό. Στην ουσία, η ιδιοκτησία είναι πραγματικά μπελάς. […] Η ιδιοκτησία όχι απλώς έχει καθήκοντα, αλλά έχει και τόσο πολλά μάλιστα, ώστε η κατοχή της, ως ένα βαθμό, να γίνεται βάρος. Περικλείει ατελείωτες διεκδικήσεις που συσσωρεύονται η μια πάνω στην άλλη, απαιτεί ατελείωτη αφοσίωση στις επιχειρήσεις και ατελείωτη απασχόληση. Αν η ιδιοκτησία είχε μόνο απολαύσεις, θα μπορούσαμε να την αντέξουμε· όμως, τα καθήκοντα που συνεπάγεται την καθιστούν ανυπόφορη. Για χάρη λοιπόν των πλουσίων, πρέπει να απαλλαγούμε από αυτήν. Οι αρετές των φτωχών πρέπει να γίνουν αποδεκτές αμέσως και δε θα το μετανιώσουμε.  
     
[Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΦΥΛΑΚΗ:]
    
Αλλά, θα με ρωτήσουν κάποιοι, πώς είναι δυνατόν ο Ατομικισμός, του οποίου η ανάπτυξη εξαρτάται σήμερα από την ατομική ιδιοκτησία, να μπορέσει να ωφεληθεί από την κατάργησή της;
     
[…] Θα ωφελούνταν κατά τον εξής τρόπο: κάτω από τις νέες συνθήκες, ο Ατομικισμός θα ήταν πιο ελεύθερος, πιο εκλεπτυσμένος και πιο έντονος απ’ όσο είναι σήμερα. […] Γιατί η αναγνώριση της ατομικής ιδιοκτησίας πραγματικά έβλαψε τον Ατομικισμό και τον υποβίβασε, συγχέοντας τον άνθρωπο με τα υπάρχοντά του. Αποπροσανατόλισε πραγματικά τον Ατομικισμό. Κατέστησε σκοπό του το κέρδος κι όχι την ανάπτυξη. Σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο άνθρωπος πίστεψε ότι το σημαντικότερο πράγμα είναι το να έχει και όχι το να υπάρχει. Η αληθινή τελειότητα του ανθρώπου βρίσκεται όχι στο τι έχει ο άνθρωπος, αλλά στο τι είναι. Η ατομική ιδιοκτησία έχει συντρίψει τον αληθινό Ατομικισμό κι έχει συγκροτήσει έναν άλλο που είναι επίπλαστος. Έχει στερήσει από ένα μέρος του κοινωνικού συνόλου το δικαίωμα της ατομικότητας, αφήνοντας τα μέλη του να πεθαίνουν της πείνας. Κι έχει κάνει το ίδιο σε ένα άλλο τμήμα της κοινωνίας, στρέφοντας τα μέλη του σε λανθασμένη κατεύθυνση, γεμάτη εμπόδια. […] Η ίδια η διαδικασία που απαιτείται για την απόκτηση χρημάτων, διαφθείρει σοβαρά τον άνθρωπο. Σε μια κοινωνία σαν τη δική μας, όπου η ιδιοκτησία προσδίδει τεράστιες διακρίσεις, κοινωνική θέση, τιμές, σεβασμό, τίτλους κι άλλα τέτοιου είδους ευχάριστα πράγματα, ο άνθρωπος, δεδομένου ότι είναι φιλόδοξος εκ φύσεως, θέτει ως στόχο του να συγκεντρώσει πλούτη και συνεχίζει να τα συσσωρεύει ακαταπόνητα κι επίμονα, ακόμη και αφού έχει συγκεντρώσει πολύ περισσότερα από όσα χρειάζεται ή μπορεί να ξοδέψει ή να απολαύσει και τελικά, πολύ περισσότερα απ’ όσα ίσως ξέρει. Ο άνθρωπος θα σκοτώνει τον εαυτό του με υπερβολική εργασία έχοντας ως σκοπό να εξασφαλίσει περιουσία και, πραγματικά, αν εξετάσουμε τα τεράστια πλεονεκτήματα που προσφέρει η περιουσία, αυτό δεν πρέπει να μας ξαφνιάζει καθόλου. Εκείνο που μας κάνει να θλιβόμαστε είναι το γεγονός η κοινωνία έχει συγκροτηθεί πάνω σε μια τέτοια βάση, ώστε ο άνθρωπος αναγκάζεται να ακολουθήσει μια κατεύθυνση όπου δεν μπορεί να αναπτύξει ελεύθερα ό,τι είναι θαυμάσιο, γοητευτικό και υπέροχο μέσα του, όπου στην πραγματικότητα χάνει τις αληθινές απολαύσεις και χαρές της ζωής. Ο άνθρωπος είναι ακόμη, κάτω από τις παρούσες συνθήκες ανασφαλής.
     
[…] Η πραγματική περιουσία που έχει ένας άνθρωπος είναι αυτή που βρίσκεται μέσα του. Όσα είναι έξω από αυτόν, είναι εκτός σημασίας.
     
Με την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας, λοιπόν, θα έχουμε αληθινό, όμορφο, υγιή Ατομικισμό. Κανείς δε θα σπαταλά τη ζωή του για να συσσωρεύει πράγματα και σύμβολα πραγμάτων. Ο άνθρωπος θα ζει. Και το να ζεις είναι το πολυτιμότερο πράγμα στον κόσμο. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα απλώς υπάρχουν, κι αυτό είναι όλο.
     
[ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ...]
   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου